“ज्ञानाची वारी आली,आली आपल्या दारी.”प्रश्नावली ११३

“ज्ञानाची वारी,आली आपल्या दारी.” प्रश्नावली ११३.

                   📖 वाचाल तर वाचाल 📖

दिनांक :- २० जून २०२४

आज वार:- गुरुवार

     

               🛑 प्रश्नावली ११३ 🛑

प्रश्न १. आंतरराष्ट्रीय कामगार दिन कधी साजरा केला जातो ?
उत्तर :- १ मे.

प्रश्न २.  नाशिक शहर कोणत्या नदीकाठी वसलेले आहे ?
उत्तर- गोदावरी.

प्रश्न ३. शिवसिंग हे नाव कोणत्या खेळाशी संबंधित आहे ?
उत्तर- बाॅक्सिंग.

प्रश्न ४.  भारतातील सर्वांत लांब नदी कोणती आहे ?
उत्तर- गंगा.

प्रश्न ५.  राष्ट्रीय सांख्यिकीय आयोगाचे पहिले अध्यक्ष कोण होते ?
उत्तर- प्रा. सुरेश तेंडुलकर.

📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖📖

👉 आपल्या माहितीसाठी .

⭕️महत्त्वाच्या आयोगांची माहिती :-

📚 UPSC (केंद्रीय लोकसेवा आयोग)
– कलम: 315
– स्थापना: 1926
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 10 सदस्य
– कार्यकाल: 6 वर्षे किंवा 65 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार: कलम 317,

📚 MPSC (महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग)
– कलम: 315
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 6 सदस्य
– कार्यकाल: 6 वर्षे किंवा 62 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राज्यपाल
– काढून टाकण्याचा अधिकार: कलम 317,
🗳️ CEC (मुख्य निवडणूक आयुक्त)
– कलम: 324
– स्थापना: 26 जानेवारी 1950
– संरचना: 1 मुख्य निवडणूक आयुक्त + 2 निवडणूक आयुक्त
– कार्यकाल: 6 वर्षे किंवा 65 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार: सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीशाच्याप्रमाणे.
🗳️ SEC (राज्य निवडणूक आयुक्त)
– कलम: 243K/ZK
– संरचना: 1 राज्य निवडणूक आयुक्त
– कार्यकाल: 5 वर्षे किंवा 65 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राज्यपाल
– काढून टाकण्याचा अधिकार: उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीशाच्याप्रमाणे.

💰 CAG (महालेखा परीक्षक)
– कलम: 148
– स्थापना: 1858
– संरचना: 1 महालेखा परीक्षक
– कार्यकाल: 6 वर्षे किंवा 65 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार: सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीशाप्रमाणे.

⚖️ Lokpal (लोकपाल)
– कायदा: लोकपाल आणि लोकायुक्त अधिनियम, 2013
– स्थापना: 2019
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 8 सदस्य (4 न्यायिक + 4 गैर-न्यायिक)
– कार्यकाल: 5 वर्षे किंवा 70 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार: सर्वोच्च न्यायालयाच्या चौकशीच्या आधारे राष्ट्रपती.
⚖️ Lokayukta (लोकायुक्त)
– कायदा: राज्यस्तरीय कायदे
– स्थापना: विविध राज्यांमध्ये साधारणतः 1972-1980
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 1 सदस्य (राज्यानुसार बदलतो)
– कार्यकाल: 5 वर्षे किंवा 70 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राज्यपाल
– काढून टाकण्याचा अधिकार: राज्यस्तरीय कायद्यानुसार सर्वोच्च न्यायालयाच्या/उच्च न्यायालयाच्या सल्ल्यानुसार राज्यापल

👥 NHRC (राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोग)
– कायदा: मानवाधिकार संरक्षण अधिनियम, 1993
– स्थापना: 1993
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 12 सदस्य (2 न्यायिक + 3 निलंबित सदस्य + इतर)
– कार्यकाल: 3 वर्षे किंवा 70 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार: सर्वोच्च न्यायालयाच्या सल्ल्यानुसार राष्ट्रपती.

👥 SHRC (राज्य मानवाधिकार आयोग)
– कायदा: मानवाधिकार संरक्षण अधिनियम, 1993
– स्थापना: विविध राज्यांमध्ये साधारणतः 1994-2001
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 2 सदस्य
– कार्यकाल: 3 वर्षे किंवा 70 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राज्यपाल
– काढून टाकण्याचा अधिकार: राज्यपाल सर्वोच्च न्यायालयाच्या सल्ल्यानुसार.

🕵️ CVC (केंद्रीय सतर्कता आयोग)
– कायदा: केंद्रीय सतर्कता आयोग अधिनियम, 2003
– स्थापना: 1964
– संरचना: 1 केंद्रीय सतर्कता आयुक्त + 2 सतर्कता आयुक्त
– कार्यकाल: 4 वर्षे किंवा 65 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार: सर्वोच्च न्यायालयाच्या चौकशीच्या आधारे राष्ट्रपती.
👨‍⚖️ CAT (केंद्रीय प्रशासनिक न्यायाधिकरण)
– कायदा: प्रशासनिक न्यायाधिकरण अधिनियम, 1985
– स्थापना: 1985
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 65 सदस्य
– कार्यकाल: 5 वर्षे किंवा 65 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार:

👨‍⚖️  MAT (राज्य प्रशासनिक न्यायाधिकरण)
– कायदा: राज्य प्रशासकीय न्यायाधिकरण अधिनियम, 1985
– स्थापना: 1991
– संरचना: 1 अध्यक्ष + — सदस्य (वाढवता येते)
– कार्यकाल: 5 वर्षे किंवा 65 वर्षे वयोमर्यादा
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार:

📰 PCI (प्रेस कौन्सिल ऑफ इंडिया)
– कायदा: प्रेस कौन्सिल अधिनियम, 1978
– स्थापना: 1966
– संरचना: 1 अध्यक्ष + 28 सदस्य
– कार्यकाल: 3 वर्षे
– नियुक्ती अधिकारी: राष्ट्रपती
– काढून टाकण्याचा अधिकार: